Dit is met zijn 18 meter lengte een van de grootste hunebedden van ons land. Er heeft een krans van stenen omheen gestaan, waar nu nog maar weinig van over is. En stenenrovers hebben een van de dekstenen in kleinere stukken gebroken door er gaten in te boren. Kijk maar in het hunebed; daar ligt het stuk steen dat ze hebben achtergelaten, met aan twee kanten de sporen van de gaten er nog in.
Beschrijving en details van D14
nummer D14
naam Eext (Eexterhalte)
eigennaam –
gemeente Aa en Hunze
eigenaar / beheerder Provincie / Het Drentse Landschap
lengte / breedte 18 m / 4,5 m
zijstenen / dekstenen 18 / 9
ingangspartij de ingang heeft oorspronkelijk uit twee paar poortzijstenen bestaan
steenkrans van de oorspronkelijke steenkrans is nu nog maar een deel aanwezig
oriëntatie 96º 30´
coördinaten N 53 00.099; E 006 43.819
topografische aanduiding 245.18/558.03
Bijzonderheden: D14 wordt voor het eerst vermeld in 1756, door J. van Lier. Van Lier deelt onder meer mede dat omstreeks 1750 iemand een Romeinse munt zou hebben gevonden in een urn die op 30 cm diepte tegen de buitenkant van een van de kransstenen (?) was begraven. In 1871 werd het resterende deel van de dekheuvel bij een ondeskundige restauratie verwijderd. Ook werden toen talrijke vondsten gedaan, zelfs buiten de ingang. Zeven jaar later verzamelden Lukis en Dryden vondstmateriaal van D14, dat zich nu in het British Museum bevindt. In 1927 werd het hunebed onderzocht door Van Giffen en tevens gerestaureerd. Het oudste TRB-aardewerk dat hij aan het licht bracht, dateert uit horizont 3. In 1960, 1965 en 1996 vonden opnieuw restauraties plaats. Eén deksteen vertoont sporen van ‘boor’gaten uit de 18e of 19e eeuw, om de steen te slopen. Het hunebed van Eexterhalte, is afgebeeld op de schoolplaat ‘De Drentsche Heide’, waarvoor een aquarel uit 1911 van H. Gouwe is gebruikt.
3D model
D14 – Eexterhalte by Groningen Institute of Archaeology on Sketchfab
D14 in knipsels en artikelen
Tekening hunebed D14-Eexterhalte van sir Lawrence Alma-Tadema
Bij de voorbereiding van de grote Alma-Tadema-tentoonstelling in het Fries Museum werd vastgesteld dat de van oorsprong Friese schilder sir Lawrence Alma-Tadema ook een fraaie tekening heeft gemaakt van hunebed D14-Eexterhalte.
Archeoloog dr. Wijnand van der Sanden beschrijft de tekening in het tijdschrift Paleo-aktueel 27, 2016, 111-118. Hij komt tot de conclusie dat de tekening waarschijnlijk in 1871 gemaakt is. In dat geval is de vrouw die op een van de zijstenen zit, zeer waarschijnlijk Laura Theresa Epps, de tweede vrouw van de beroemde Victoriaanse schilder.
Professor Van Giffen op bezoek bij D14 in 1918
In het begin van de vorige eeuw bezocht de beroemde archeoloog dr. A.E.van Giffen het hunebed. Hoewel “gestoord en onvolledig” kon Van Giffen zich nog een goed beeld vormen over de oorspronkelijke toestand van dit grote hunebed. Weliswaar ontbraken 2 van de oorspronkelijke 9 dekstenen en was een 3e met springstof gespleten (de boorgaten zijn nu nog te zien), maar alle 20 zij-en sluitstenen waren er nog en bovendien in situ (op de oorspronkelijke plaats). Dat gold ook voor de 2 aangetroffen poortzijstenen en 8 kransstenen . Bovendien waren de contouren van de dekheuvel nog te onderscheiden. De Provincie ontving dit prachtige monument in 1871 gratis in eigendom .
Het standpunt van de fotograaf is op onderstaande plattegrond met een oog aangeduid.
Plattegrond van D14 uit 1925
Uit A.E. van Giffen, De hunebedden in Nederland, Utrecht 1925-1927, plattegrond. D14
Copyright Rijksuniversiteit Groningen, Groninger Instituut voor Archeologie. Mede mogelijk gemaakt door het Wetenschappelijk Fonds van de DPV.
D14 op oude ansichtkaarten
D14 als pentekening door Arie Goedhart
Arie Goedhart heeft alle hunebedden vastgelegd als pentekening. Het complete overzicht is te zien op www.hunebednieuwscafe.nl
